Çocukların yeni şeylere uyum yeteneği yetişkinlere göre çok yüksektir. Ama ilk aşamada ailelerinden ayrılmakta, yeni bir ortama güven duymakta, düzenli ve kurallı bir yere adapte olmakta güçlük çekebilirler. Aslında bu tepkileri, farklı bir ortama giren her insanda görülen şeylerdir. Bir yetişkin de ilk girdiği ortama hemen alışamaz. Bir yetişkinin bile bir ortama alışması için zamana ihtiyacı varken, bir çocuktan okula gittiği an oraya hemen alışmasının beklenmesi gerçekçi değildir. Bu yönden değerlendirirsek, çocuklar okula başladığı ilk günlerde ya da haftalarda gitmek istemeyebilir, ağlayabilir ya da aile ile pazarlık yapabilirler. Bu süreçte ailenin tutumu ve net duruşu çok önemlidir.

Küçük çocukların anne-babaların verdiği sözel olmayan sinyalleri okumakta usta oldukları unutulmamalıdır. Ailenin özellikle de annenin hissettiklerini çok çabuk anlar ve hissederler. Aile çocuğun okula başlaması konusunda ne kadar tedirginse çocuk da o kadar tedirgin hisseder. Ne kadar rahat olurlarsa, gideceği kuruma ne kadar güvenirlerse çocuklar da rahatlar. Bu nedenle, aileler çocuklarını kreşe başlatma kararı verdiğinde, çocuktan önce anne-baba olarak kendilerinin buna gerçekten hazırlanması ve kararlarından emin olması gereklidir.

Başlamadan önce çocukla okul hakkında konuşmak, varsa kaygılarını paylaşmak, çocuğu rahatlatmak, anaokullarında sıklıkla yapılan faaliyetleri çocuğa yavaş yavaş tanıtmak önemlidir.
Anne-babaların çocuğunuzun önemli bir adım atmakta olduğunu kabul etmeleri ve onu desteklemeleri önemli olmakla birlikte, farkında olarak veya olmayarak, bu değişiklik konusunun üzerinde çok fazla durmaları, yaşayacağı değişikliği çok fazla vurgulamaları da çocuğun kaygısını artırabilir. Bu nedenle, çocukla yapılacak konuşmalar bir denge içinde ilerlemelidir.

Okul öncesi eğitimine başlamak için en uygun yaş nedir?

• Okul öncesi eğitim için hazır olma yaşı her çocuk için aynı değildir.
• Genel olarak ana okuluna başlama yaşının 2-4 yaş arası olduğunu söyleyebiliriz.
• Gelişimsel olarak bazı çocuklar 2 yaşında, bazı çocuklar da 3-4 yaşında ana okuluna başlamak için hazır olabilmektedir.
• Annenin çalışması nedeniyle daha önceden anneden ayrı kalmaya alışık olan, ihtiyaçlarını konuşarak veya başka biçimlerde ifade edebilen, basit komutları izleyebilen, yürüme ve koşma gibi kaba motor fonksiyonları gelişmiş olan çocuklar 2 yaşından itibaren anaokuluna başlayabilirler.
• Yeme problemleri olan, konuşma gelişimi geriden gelen, büyüklerden ayrılamayan, akranları olmadan büyüyen, ekran başında (Tv, tablet, telefon) çok fazla vakit geçiren çocukların anaokuluna gitmeleri de özellikle tavsiye edilmektedir.

İlköğretime hazır olmanın şartlarından biri çocuğun kendi yaşına uygun bilişsel, bedensel, sosyal ve duygusal gelişim düzeyine erişmesidir. Buna paralel olarak ilkokula başlayacak her çocuğun bazı temel becerileri kazanmış olması şarttır. Okul öncesi eğitim bu becerilerin kazanılmasında önemli bir rol oynar.

Okul öncesi eğitimin okula hazır olmayı sağlama açısından kazandırdığı becerileri şöyle özetleyebiliriz:
Sosyal olarak, çocuklar oyuncakları paylaşmanın yanında yetişkinin ilgisini, yiyecekleri paylaşmayı ve karşılıklı konuşmayı öğrenirler. Ayrıca yaşıtlarıyla çatışmaları ve ilişkilerde ortaya çıkan sorunları çözümlemeyi ve kendini nasıl ve ne zaman koruyacağını ve diğer çocukların hakkına saygı göstermeyi de öğrenirler.

• Bütün bunlar çocuğun ileriki yaşamında ortaya çıkan tüm sorunları çözmesine yardımcı olacak problem çözme becerilerinin artmasını sağlar.
• Kendi işlerini kendisi yapması, sorunlarının üstesinden gelmesi ve bazı kararları kendisinin vermesi sayesinde kendine güveni yükselir.
• Anne-babadan ayrı kalabileceğini ve onların bulunmadığı zamanlarda da kendisine bakabileceğini görmek çocuğun öz güven ve bağımsızlık duygularını artırdığı gibi, kendi kendini avutma ve oyalama becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
• Bekleme, sabretme, sırasını bekleme gibi alanlarda gelişim gösterir.
• Toplu yaşamanın gerektirdiği sınırlara ve kurallara uymayı da anaokulunda öğrenirler.
• Fiziksel olarak kesme, yapıştırma, boyama, kalem kullanma gibi faaliyetlerin düzenli olarak yapılması sonucu ince motor becerileri gelişir.
• Ayrıca koşma, zıplama, fırlatma, tırmanma gibi kaba motor fonksiyonlarını da kullanır ve geliştirir.
• Nesneleri eşleştirme, sınıflandırma, ölçme, gözlem yapma ve fikirler üretme gibi bilişsel becerileri gelişir.
• Canlandırma, taklit ve hayali oyunlar sayesinde hayal gücü gelişir. Arkadaşları ve öğretmenleri ile konuşmak dil becerilerini geliştirir.
• Kitapları incelemek, boyama ve çizimler yapmak, arkadaşlarına mektup yazmak gibi faaliyetler de erken okuma ve yazma yetilerinin gelişmesine yardımcı olur.
• Ayrıca anaokulundaki faaliyetlerin dikkat ve konsantrasyon gerektirmesi çocuğun beyninin bu fonksiyonlarının gelişimine katkıda bulunur.
• Dikkat eksikliği sorunu ve öğrenme güçlüğü olan çocukların erken fark edilmesi ve okula başlamadan gerekli önlemlerin alınmasını sağlar.
• Tüm bunlar da okula hazır olması ve okul başarısı açısından önem taşır.

• Okul öncesi dönemde, çocuklar çok hızlı bir gelişim gösterirler. Neredeyse aydan aya farklılaşan çocukların gelişimlerinin takip edildiği, desteklendiği bir ortamda olmaları gelişimlerinin sağlıklı olmasını sağlar.
• Çocuğun sosyal, bilişsel, bedensel ve duygusal gelişimi için uyaranlar açısından zengin ve bu gelişimi destekleyen bir ortamda olması önemlidir.
• Farklı kültür ortamlarından ve ailelerden gelen çocuklar ortak bir yetişme ortamına okul öncesi eğitim kurumlarında ulaşır. Okul öncesi eğitim kurumları çocuğun kültürel ve duygusal zekasına katkıda bulunduğu gibi aynı zamanda öz güven, kendini ifade etme becerisi, grupla iş birliği yapabilme gibi alanlarda da gelişimini destekler.
• Çocuklar, dili kullanma becerisini bu yaşta geliştirir. Çocuğun dil gelişimi açısından kendi akranları ve bu yönden destekleyici aktiviteler yapan öğretmenleri ile bir arada olması önemlidir.
• Televizyon, telefon, tablet gibi teknolojik aletlerle çok sık vakit geçirmek bu yaş çocuklarının beyin gelişimi açısından olumsuz etkiye sahiptir. Okul öncesi kurumlarda çocuklar ekrandan uzakta, oyunla, aktivitelerle, sanatsal etkinliklerle, bilişsel çalışmalarla vakit geçirirler. Bu, hem ekrandan uzak kalmalarını sağlar hem de gelişimlerini olumlu yönden destekler.
• Okul öncesi kurumlarda, çocuk farklı yemeklerin tadına bakar, kendi başına yemek yemeyi pekiştirir, akranları ile bir arada daha istekli şekilde yemek yer.
• Okul öncesi kurumlarda çocukların gelişimi takip edilir ve aile ile paylaşılır. Aynı zamanda, çocuğun gelişim dönemleri ile ilgili aileye bilgi verilerek, aile eğitimleri gerçekleştirilerek aile-okul iş birliği içinde çocuğun sağlıklı gelişimi desteklenir.
• Aile içi desteğin tek başına yetmediği, çocuğun kendi yaşıtlarıyla birlikte olabileceği, bedensel ve zihinsel gelişmelerini sağlıklı biçimde sürdürebilecekleri bir ortam olduğu için okul öncesi eğitim zorunlu ve gereklidir.